Đàn violin được làm từ gì? Cấu tạo đàn violin ra sao?

Violin được làm từ nhiều loại gỗ khác nhau, bao gồm gỗ thông, gỗ tuyết tùng, gỗ phong và gỗ hồng đào. Thân đàn thường được làm từ hai mảnh gỗ với hình dạng cầu, gỗ trên được gọi là mặt trên (top) và gỗ dưới được gọi là mặt sau (back), trong khi cần đàn thường được làm từ gỗ thích hợp như gỗ hồng đào, gỗ mít hoặc gỗ xoan đào. Ngoài ra, các phụ kiện như cần đàn, nẹp và các bộ phận khác của đàn thường được làm từ gỗ thông hoặc gỗ liễu.

Violon là một trong những nhạc cụ phổ biến nhất trong nhóm nhạc cụ có dây. Sản xuất đàn violin đòi hỏi sự khéo léo & chính xác cao.

Dưới đây là chi tiết các bộ phận & nguyên liệu cấu thành nên 1 cây đàn violin.

• Xem thêm: Nguồn gốc & lịch sử của Violin

Cây vĩ

Phần dây của cây vĩ violin được làm từ lông ngựa, sẽ sử dụng từ 160 đến 180 sợi riêng lẻ. Những sợi lông này đều được gắn cạnh nhau để tạo thành một dải ruy băng.

Phần thân cây vĩ violin được làm từ gỗ cứng.

Phím đàn (fingerboard)

Phím đàn thường được làm bằng gỗ mun ebony.

• Mật độ gỗ rất dày đặc: nó chịu được hàng ngàn giờ chơi mà không bị hao mòn. Các ngón tay (và dây) không dễ dàng hằn dấu dấu trên loại gỗ này. Ebony đặc biệt cứng và bền.
• bởi vì Gỗ mun đen hoàn toàn nên không cần phải bảo vệ hoặc đánh vecni.

Nhưng phím đàn làm bằng gỗ mun Ebony đắt tiền. Những cây đàn violon rẻ hơn sẽ có phím đàn làm bằng Gỗ hồng mộc, loại gỗ này có thể được coi là gỗ mun rẻ tiền vì nó có màu sậm & đặc (nhưng không bằng gỗ mun đen ebony).

Trên những cây vĩ cầm rẻ hơn nữa, phím đàn làm bằng gỗ thích được sơn màu đen. Vì vậy, nhìn có vẻ ổn khi mới chơi, nhưng sẽ bị mòn nhanh hơn nhiều, lớp sơn đen có xu hướng phai màu.

Phần thân đàn (Body)

Phần thân đàn violin còn được gọi là corpus, phần thân bao gồm mặt trên của đàn, mặt sau (mặt dưới) và các các mặt bên.

Hầu hết các thành phần của thân đàn violin được làm bằng gỗ, với yêu cầu là gỗ đặc để dễ thi công nhưng không được quá mềm và cần được bảo quản ở độ ẩm nhất định.

Nhiều nhà sản xuất vĩ cầm thích gỗ vân sam và gỗ phong, cả hai đều được coi là chất dẫn âm tuyệt vời.

Lỗ âm F cũng là những đặc điểm chung của viola, cello và double bass.

Vì các lỗ f phải được khoét từ mặt trên của nhạc cụ, nên gỗ vân sam thường là loại gỗ được lựa chọn ở đây. Gỗ này mạnh mẽ, nhưng linh hoạt và nhẹ. Mặt khác, gỗ thích thường được sử dụng cho mặt đáy và các đường gân, mang lại vẻ ngoài vân gỗ đẹp mắt, làm tăng thêm chất lượng nghệ thuật của nghề thủ công.

Phần sườn đàn (Ribs)

Phần sườn và các mặt bên của đàn violin tạo độ sâu. Loại gỗ này cần phải chắc, dày đặc và là chất dẫn âm tuyệt vời. Nhiều thợ làm đàn sử dụng gỗ thích hoặc vân sam cho phần này của nhạc cụ.

Video dưới đây cho thấy nghệ nhân uốn cong phần sườn đàn violin.

Phần viền đàn (Purfling)

Phần viền đàn không chỉ trang trí mà còn giúp giảm thiểu việc nứt vỡ trên mặt trên và mặt sau của đàn.

Purfling được làm bằng ba mảnh gỗ được kẹp lại với nhau và sau đó được dán vào một kênh nhỏ cắt dọc theo mép của đàn, trải dài quanh cả thân đàn.

Loại gỗ cây lê hoặc gỗ dương (đã được nhuộm màu đen) làm được ở đây, cũng như gỗ phong. Trong khi gỗ mun có màu đen tự nhiên, nó lại dễ gãy và khó uốn cong mà không bị vỡ. Trong lịch sử, một số thợ chế tác đàn violin sáng tạo đã sử dụng các vật liệu như vỏ ngô, giấy và xương cá voi.

Cuốn xoắn ốc (Scroll)

Một trong những điều tạo nên sự độc đáo của đàn violin là cuốn xoắc ốc (scroll) là một mảnh cong trang trí đẹp mắt ở đầu nhạc cụ giống hình xoắn ốc. Thông thường, các nhà sản xuất vĩ cầm chạm khắc phần này từ cùng một loại gỗ được sử dụng cho hộp đựng đàn—thường là gỗ thích hoặc gỗ dương.

Núm xoay (Tuning Pegs)

Núm xoay gồm các chốt điều chỉnh thực hiện đúng như tên gọi của chúng: điều chỉnh dây! Các dây quấn quanh các chốt để người chơi có thể thắt chặt chúng để có âm vực cao hơn hoặc nới lỏng chúng để có âm sắc thấp hơn trước khi chơi.

Nếu bạn xoay các chốt quá căng, dây sẽ bị đứt. Nếu không được xoay đủ, nhạc cụ sẽ bị lạc điệu và/hoặc dây lỏng lẻo thậm chí không thể chơi được.

Các chốt phải được cắt bằng gỗ bền được trang bị để chịu lực căng của dây khi chúng được điều chỉnh, loại gỗ bao gồm: Ebony (mun đen), rosewood (gỗ hồng) và boxwood (gỗ trắc) là những loại gỗ thường được sử dụng để chế tạo phần đầu của cây đàn. Đôi khi, phần này của cây đàn được cắt từ cùng một khối gỗ với cuốn xoắn ốc (scroll).

Hộp chốt (PegBox)

Pegbox là một phần của cuốn xoắn ốc (scroll) được khoét hình hộp để chứa các núm xoay (tuning pegs). Pegbox không chỉ giữ các núm xoay, các chốt ở vị trí đúng mà còn cho phép xoay chúng khi căng hoặc lỏng dây đàn.

Cò lợi/cò dây (Nut)

Cò lợi (Nut), hoặc đôi khi được gọi là cò dây, nằm ở đầu phím đàn và dẫn dắt các dây đàn xuống theo phím đàn cho tới khi chúng đến tailpiece. Bốn rãnh nhỏ, hoặc khe, được khắc trên đỉnh của cò lợi để đặt dây trước khi quấn quanh núm xoay. Cò lợi tạo thêm độ cao cho các dây đàn, giúp chúng chỉ chạm vào phím đàn khi được bấm bởi người chơi.

Cò dây ở phiên bản đàn violin cao cấp thường được làm bằng gỗ đen châu Phi, ngà voi, xương bò hoặc đồng thau. Tuy nhiên, nhựa hoặc hỗn hợp polymer acrylic gọi là Corian cũng được sử dụng phổ biến.

Cổ đàn (Neck)

Cổ đàn được làm từ cây phong chưa được đánh vẹc ni

Cổ đàn (Neck) bắt đầu từ thân đàn lên tới phần đầu đàn và thường được làm bằng gỗ phong. Đó là phần của đàn chứa phím đàn và dây đàn, kết thúc ở phía trên và hộp chốt (pegbox).

Cổ đàn là một thành phần quan trọng và phải được làm chắc chắn để chịu được dây đàn và sức căng chúng tạo ra. Nếu cổ đàn bị cong hoặc dán không đúng với yên và thân đàn, âm thanh sẽ bị ảnh hưởng tương ứng.

Dây đàn violin

Thường thì đàn violin có bốn dây đàn, thường được điều chỉnh thành G, D, A, và E – với G là âm trầm.

Ngoài ra, có ba loại dây đàn chính:

• Dây ruột: âm thanh truyền thống, cổ điển và yêu cầu thường xuyên điều chỉnh lại
• Dây thép: giữ được độ căn chỉnh và ít bị ảnh hưởng bởi độ ẩm và các điều kiện thời tiết khác
• Dây tổng hợp nylon: kết hợp tốt giữa âm thanh ấm áp và độ ổn định của dây thép.

Lõi & sợi đàn

Trong quá khứ, lõi của các sợi đàn violin được gọi là “catgut”, tuy vậy lõi sợi đàn lại được làm từ ruột cừu xoắn lại. Tên gọi này xuất phát từ thuật ngữ “kitgut”, có nghĩa là “sợi kit” – đề cập đến sợi được sử dụng khi làm một cây đàn kit hoặc fiddle.

Hiện nay, ba loại lõi được sử dụng là: ruột, thép và các polymer tổng hợp (ví dụ: nylon).

Sợi đàn luôn được cuộn quanh chốt đàn, bộ phận này cũng dễ hỏng nên thường được cuộn với các kim loại như đồng hoặc bạc ở các cây đàn cổ điển. Hiện nay, các loại kim loại khác cũng được sử dụng bao gồm vàng, đồng thau, thép, nhôm, wolfram, titani.

Ngựa đàn (bridge)

Đây là một miếng gỗ được chạm khắc, giúp nâng các dây lên khỏi mặt trên của cây đàn violin. Dưới đây là một số điều thú vị về ngựa đàn (bridge) của violin:

• Bridge không đối xứng.
• Thường được làm bằng gỗ phong.
• Cho phép mỗi dây rung tự do trong khi chuyển các rung động này vào bên trong khoang của thân đàn.
• Vị trí của ngựa đàn và cách khắc nó có ảnh hưởng rất lớn đến âm thanh và ảnh hưởng đến độ dễ (hoặc khó) trong việc chơi đàn. Vì vậy:

• Bridge đàn nên thẳng và song song với bàn đàn.
• Bridge nên được đặt ở giữa hai lỗ hình chữ f trên thân đàn.
• Các chân của nó phải nằm phẳng trên bụng đàn.

Fine Tuners

Để cho người chơi violin có thể điều chỉnh chính xác dây đàn, Fine Tuner là những vít nhỏ được gắn vào hoặc tích hợp vào bộ phận tailpiece. Những bộ điều chỉnh nhỏ này có thể được cài đặt hoặc tháo rời và có thể áp dụng cho tất cả các dây đàn; tuy nhiên, chúng thường được gắn trên dây A và E – hoặc chỉ trên dây E. Vì sao vậy? Việc điều chỉnh tần số thấp hơn bằng cách vặn núm chỉnh dây đơn giản hơn so với việc điều chỉnh các dây tần số cao.

Tailpiece

Tailpiece là bộ phận “neo” giữ các dây đàn vào thân đàn violin và thường bao gồm bộ điều chỉnh nhỏ. Các dây đàn cuộn quanh các chốt ở phía trên, chạy dọc theo phần trên của cần đàn, và được giữ chặt ở phía dưới bằng tailpiece.

Tailpiece có thể được làm từ:

• Ebony
• Rosewood
• Boxwood
• Pernambuco wood
• Dark Paper (giấy nén và nhựa)
• Nhựa.

Ngoài ra, tailpiece giúp điều chỉnh âm thanh đàn và nói chung, phụ thuộc vào các yếu tố khác nhau như cách nơ, cách đàn và vị trí tailpiece.

Núm đầu đàn (End Button)

Là nơi giữ chặt tailpiece bằng tailgut.

Truyền thống, núm đầu đàn được làm bằng ebony. Tuy nhiên, bất kỳ loại gỗ nào cũng có thể được sử dụng, hoặc có thể dùng kim loại – chẳng hạn như titan.

Chinrest

Chinrest là nơi cằm người chơi tựa vào đàn violin.

Chinrest của đàn violin có thể được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau, bao gồm:

• Boxwood.
• Rosewood.
• Ebony.
• Vật liệu tổng hợp Sonowood (gần đây nhất)

Saddle

Để giảm áp lực từ thân đàn violin chỉ cần một khối gỗ chữ nhật nhỏ – đó được gọi là saddle.

Cụ thể, thành phần này được thiết kế để giảm áp lực do sức căng của dây đàn. Nó thường được làm bằng ebony và đặt dưới hoặc gần chinrest.

Soundpost

Soundpost được làm bằng loại gỗ giống như loại gỗ được sử dụng trên mặt trên của đàn: thường là gỗ thông.

Các thợ thủ công làm những mảnh này biết rằng Soundpost cung cấp sự hỗ trợ cho treble: bao gồm các dây A và E. Nếu nó bị thiếu hoặc kém chất lượng, phần trên của cây đàn sẽ bị lún xuống. Hơn nữa, rung động sẽ không truyền tải đúng, dẫn đến âm thanh khác biệt (không đầy đủ). Có lẽ đây là lý do tại sao Soundpost được gọi là “linh hồn” của đàn.

Bass Bar

Bass Bar là một mảnh gỗ nằm bên dưới dây trên mặt dưới của mặt đàn. Đây là một thành phần quan trọng cho phép các âm thanh trầm hơn được vang lên khi dây được chơi với cây vĩ, và do đó, là một phần rất quan trọng phải khớp hoàn hảo.

Các khối bên trong violin

Không có phần nào trên cây đàn violin là không quan trọng! Phần đáy của cần đàn được gọi là gót cần, nối với khối trên bên trong (một mảnh gỗ nằm bên trong cây đàn). Gót cần thường được làm từ gỗ thông hoặc liễu, và khối cần được gọi là “khối trên” hoặc “khối trên cùng”. Ngoài ra, bên trong cây đàn còn có các khối góc và cũng có một khối dưới bên trong.

Lựa chọn gỗ

Lựa chọn gỗ và loại gỗ là thông số chính ảnh hưởng đến chất lượng tổng thể của violin và cuối cùng là âm thanh của đàn.

Tuỳ vào giá thành mà violin được làm từ nhiều loại gỗ khác nhau, nội dung dưới đây lấy ví dụ về việc lựa chọn gỗ cho những cây đàn violin Châu Âu.

Gỗ là vật liệu xốp và dễ hút ẩm, cần được sấy khô để giảm độ ẩm nhằm mang lại hiệu quả sử dụng cho sản phẩm cuối cùng, gỗ xẻ có thể được sấy khô bằng lò sấy để đạt được độ ẩm từ 20% đến 5% .

Sấy gỗ bằng lò nung cũng làm thay đổi cấu trúc của các tế bào gỗ, giúp tăng cường các tính chất vật lý và cơ học tổng thể của sản phẩm mà không có bất kỳ ảnh hưởng phụ nào. Tuy nhiên, không nên sấy khô nguyên liệu thô để loại bỏ ảnh hưởng của quá trình đối với cấu trúc của gỗ, vốn ảnh hưởng rất lớn đến các đặc tính âm học của nhạc cụ khi thành phẩm.

Do đó, bảo dưỡng các bộ phận bằng gỗ của đàn violin trong một thời gian dài, từ vài năm đến 10 năm thậm chí 50 năm, trong điều kiện phòng là một phần quan trọng trong quá trình chế tạo đàn violin.

Các loại gỗ được sử dụng phổ biến nhất để sản xuất đàn violon là vân sam, liễu, phong, gỗ mun và gỗ hồng sắc.

Nhìn chung, gỗ phong được sử dụng cho mặt sau, sườn, cổ và cuộn đàn, trong khi gỗ vân sam là loại gỗ lý tưởng cho mặt trước của đàn violin. Vân sam xẻ quý phù hợp như vân sam châu Âu (Picea abies) hoặc vân sam Engelman (Picea engelmannii) là những loại gỗ được sử dụng rộng rãi nhất cho mặt trước của đàn vĩ cầm.

Hình trên mô tả 2 cách cưa gỗ có ảnh hưởng đến tạo âm tiếng đàn violin là Flatsawn & Quarter Sawn. Đây là hai thuật ngữ trong lĩnh vực đàn violin liên quan đến cách cưa gỗ.

“Flat sawn” (cưa phẳng) đề cập đến cách cưa gỗ theo chiều ngang của cây, trong đó các lát gỗ được cưa theo mặt phẳng của gỗ, tạo ra các đường vân gỗ có thể tạo ra những hiệu ứng âm thanh khác nhau khi được sử dụng trong đàn violin.

Trong khi đó, “quarter sawn” (cưa tư thế) đề cập đến cách cưa gỗ theo chiều dọc của cây, trong đó các lát gỗ được cưa theo góc 90 độ so với mặt phẳng của gỗ. Phương pháp này giúp giảm thiểu biến dạng của gỗ khi thay đổi độ ẩm và tạo ra các đường vân gỗ thẳng và đều hơn, làm tăng tính ổn định và độ bền của các chi tiết đàn violin.

Mặt trước có lẽ là phần quan trọng nhất của đàn violon, ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh tổng thể. loại gỗ vân thông Châu Âu (Picea abies) có các đặc tính âm thanh độc đáo & đồng nhất.

Hầu hết các nhà sản xuất violin đều muốn thu hoạch gỗ từ những cây già cỗi ở độ cao lớn. Nghệ nhân làm đàn nổi tiếng thế kỷ 17 Stradivarius đã sử dụng vân sam Alpine, loại cây này đã phát triển trong thời tiết cực lạnh, dẫn đến các vòng hàng năm dày đặc gần nhau, làm cho gỗ đặc hơn và tăng cường tính chất cơ học của nó.

Sau khi cây được khai thác, gỗ được chia thành hai phần để tránh các vết nứt có thể làm giảm độ bền của gỗ. Các tấm ván hoặc phôi thép được bịt kín ở các đầu bằng sáp hoặc nhựa thông để giảm sự thay đổi độ ẩm đột ngột.

Điều rất quan trọng là phải hoàn thiện bề mặt gỗ bằng máy cạo để tạo ra vẻ ngoài sắc nét của gỗ. Giấy nhám hiếm khi được sử dụng trong sản xuất đàn violin.

Âm thanh nghe được từ một cây vĩ cầm là kết quả của sự dao động không khí và thoát ra khỏi các lỗ “f” trên nhạc cụ. Do đó, gỗ của đàn phải nhẹ và vang. Ngược lại, nếu gỗ quá nhẹ và yếu sẽ không chịu được sức căng của 4 dây đàn và dễ bị sập.

Tính chất cơ học bẩm sinh của gỗ trong đàn violin có thể thay đổi theo thời gian và điều kiện tiếp xúc. Làm khô gỗ có thể làm giảm mật độ của gỗ, dẫn đến thay đổi âm thanh.

Phím đàn (Fingerboard) và hộp chốt chốt (pegs) yêu cầu các loại gỗ bền có mật độ cao; do đó, gỗ mun, gỗ cẩm lai và gỗ hoàng dương thường được sử dụng.

Lớp sơn bóng cũng là một yếu tố rất quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh tổng thể của một cây đàn violin. Người ta đã phát hiện ra rằng sự kết hợp của Gum Arabicchiết xuất từ cây Acacia, muối đồng và sắt, cùng với các hợp chất hữu cơ khác đã được sử dụng để hoàn thiện những cây vĩ cầm Stradivarius nổi tiếng. Người ta cho rằng có một số kim loại trong lớp sơn bóng cũng mang lại hiệu ứng âm thanh đặc biệt cho đàn violin.

Cây vĩ (bow) là bộ phận gây ra rung động của đàn violin, phần thân được sản xuất từ Gỗ Brazil (Caesalpinia echinata) với mật độ 0,98 g/cm3, có màu gỗ đỏ sẫm, dễ dàng đánh vecni.

Mua đàn violin chất lượng, uy tín

Ngọc Hải Music Center chuyên cung cấp đàn violin chất lượng, uy tín, đã qua test âm của Ngọc Hải Violin. Tham khảo các mẫu đàn violin bán chạy, được nhiều học viên lựa chọn:

CÔNG TY TNHH NGỌC HẢI VIOLIN

• Địa chỉ: 28/15 Đặng Văn Ngữ, P.10, Q. Phú Nhuận, Tphcm
• Hotline: 0902 022 815  | 038 778 2478
• Zalo: 038 778 2478
• Email: ngochaimusiccenter@gmail.com

Bài viết có thể bạn quan tâm:

• Khoá học Violin trực tiếp
• Khoá học Violin Online
• Học violin | Tất tần tật những điều cần biết
• Học Violin tại TPHCM chất lượng uy tín